Hoe mooi zou het zijn als dat wel het geval is. Dat de dove weer kan horen, de blinde weer kan zien en het autisme verdwijnt, alleen omdat de persoonlijke relatie tussen de ouders verandert? Helaas is en blijft dit een illusie, hopend op een magisch wonder. Ook de essentie van het kind zal nooit veranderen. We kunnen immers niet het ontstaansrecht noch het kind splitsen omdat de twee bronnen van het ontstaan hun persoonlijke relatie verbreken.
Een veranderende relatie tussen de ouders maakt “alles” anders. Wanneer dit in harmonie gebeurt geeft het nieuwe kansen en mogelijkheden waar ouders en al hun kinderen van profiteren. Wanneer er spanningen en strijd ontstaan en ouders daarin blijven hangen, gebeurt het tegenovergestelde. Met alle gevolgen van dien. Terwijl het niet eens nodig is. En toch: het is helaas een alledaags verhaal!
Je hoort het overal, ook waar ik kom als ondersteuner: een schouwspel van vragen met vragen willen beantwoorden, wijzend naar de ander en uiteindelijk is er een keuze met verstrekkende gevolgen. Met name als er sprake is van kinderen met ASS, heeft zo’n scheiding een grote impact op hun zelfbeeld en welbehagen. Zeker is dat beide ouders het beste willen voor hun kind. Hoe anders is dat wanneer het gaat om het handelen vanuit het belang van het kind zelf; dan spelen andere (externe) factoren een rol, zoals de eigen levenservaringen, eigen verwachtingen, emoties, het netwerk en het (onderlinge) vertrouwen.
In de praktijk verandert er veel, heel veel wanneer de ouders hun persoonlijke relatie verbreken (de scheiding) en/of blijven hangen in onderlinge spanningen. Afspraken over begeleiding en zorg veranderen vanuit de splitsing van één gezamenlijke verwachting naar twee losse verwachtingen. En dat terwijl de grootste verandering vanuit het ASS-spectrum of de handicap al achter de rug is. De diagnose ASS maakte immers veel duidelijk een betekende veelal een verademing voor de ouders.
De nodige aanpassingen van zorg- en begeleidingstrajecten zijn opgestart en ingevoegd binnen het ouderschap. Acceptatie en uitleg binnen het netwerk vergt soms nog aandacht. Misschien is het aanpassen van toekomstverwachtingen nog niet helemaal geland, wat ook begrijpelijk is.
Zorgen dat het gezin in balans raakt is een uitdaging op zich. Zekers als je ook vrije tijd, gezinstijd, verplichtingen, onderwijs, werk en tijd voor de ouders onderling erbij neemt. Dat laatste komt voor veel ouders maar al te vaak op de laatste plaats in de extra en complexere zorg voor de kinderen en blijkt vaak de grootste dreiging te zijn voor de relatie tussen de ouders. Toch blijft scheiden een emotionele en gevoelige gebeurtenis voor de ouders. Voor hun kinderen breekt er dan een periode aan van onduidelijkheden en spanningen waar verdriet en angst elkaar afwisselen. Het is als een kloof in hun structurele gevoel van veiligheid en duidelijkheid. Voor kinderen met een handicap of een diagnose ASS is de impact nog veel groter, ook omdat ze vaak een kleiner netwerk met ondersteuners hebben die ook nog eens verdeeld raken of verblijven in vragen.
De kinderen ervaren vaak dat ouders anders voelen, zich anders gedragen en anders spreken over zijn basis: thuis. Alles wordt verdeeld en opgesplitst, en vastgelegd binnen een statisch ouderschapsplan. Het gezinsnetwerk als niets vermoedende speelbal wordt meegenomen in de splitsing. De zorg- en begeleidingsafspraken worden aangevuld met een omgangregeling tussen ouder en kind, de eerste contactpersoon en diverse adressen. Mede daardoor ontstaat er veel “ruis” in de communicatie tussen ouders en hulpverleners. En dat brengt onduidelijkheid en vragen met zich mee. Mettertijd verdwijnt stilzwijgend de oude vertrouwde thuisbasis van het kind verder weg achter de horizon; er ontstaan andere problemen die eerst aandacht krijgen.
Kennis van de wijze waarop de verschillende invloeden de scheidende personen en hun kinderen raken, gecombineerd met maatwerkoplossingen, draagt ertoe bij om de nieuwe ontstane weg gezamenlijk in te slaan. Een weg waarin iedereen rust en geborgenheid vindt en kan bieden. In essentie verandert de zorg en begeleiding aan het hulpbehoevende kind niet door een scheiding tussen de ouders. Het biedt daarentegen juist nieuwe kansen en andere ruimte tot ontwikkeling als je het volledige ouderschap omarmt vanuit de belevingswereld van het kind.
Mark Helmink is als zzp-er actief in de zorg en heeft daarnaast een eigen praktijk (www.kindsbelang.nl) voor advies en ondersteuning op het gebied van ouderschap en relatie, met name op aspecten als pesten, buitensluiting, verstoten en scheiding. Transparant, praktisch, doortastend en respect voor de persoon zelf zijn kernbegrippen in zijn manier van werken.
Jarenlange ervaring, onderzoek, training en opleiding, van (kind)coaching tot bijzonder curatorschap in jeugdzaken, heeft geresulteerd in een brede deskundigheid met bijbehorend netwerk om waar nodig te kunnen doorverwijzen als er meer specialisme op ander gebied nodig is.
